Recensies: boeken over activisme, protest en het belang van community

Een van mijn nieuwjaarsresoluties (ik maak enkel leuke nieuwjaarsresoluties zoals veel creatieve dingen doen, want duh) was om minstens 20 boeken te lezen. Twintig lijkt misschien niet veel, zeker voor iemand als ik die veel boeken koopt, maar ik ben een trage/luie lezer en lees vooral zines. In het begin van het jaar wou ik focussen op boeken waaraan ik al eens begonnen was, soms lang geleden, en die maar half uitgelezen in mijn boekenkasten stonden. Later kwamen er ook weer verse boeken bij (kan-ik-echt-niks-aan-doen).

Dit zijn enkele van de boeken die ik dit jaar las, over activisme, protest en het belang van “community” voor een politieke beweging. Meer recensies over andere boeken die ik las in 2019 volgen nog…

A room of our own – Nood aan feministische ruimtes

“A woman must have money and a room of her own if she is to write fiction.” ― Virginia Woolf, A Room of One’s Own

“Feminists, women and transpeople must have rooms of their own if they are to start a revolution.” ― rebelsister, De Tweede Sekse Blog

bezettingsactie van Sisters Uncut in Londen

Een ruimte voor onszelf is o zo belangrijk. Virginia Woolf wist het al toen ze in haar boek A Room Of One’s Own schreef over het belang voor vrouwen om een eigen afgesloten werkkamer te hebben om zich te kunnen terug trekken en te kunnen denken, schrijven, creatief zijn… Maar zo’n ruimte is niet enkel nodig voor individuele vrouwen binnenshuis, maar ook collectief in de publieke ruimte: een eigen afgesloten feministische plek om ons terug te trekken met andere feministes, om vrij te kunnen denken en schrijven en acties voor te bereiden. Zulke ruimtes zijn ook nodig en nuttig om elkaar te ontmoeten en te weten dat we bestaan, andere feministes, activistes, outsiders, …

For women-only: waarom vrouwengroepen en vrouwenruimtes – feministisch organiseren deel 2

Dit is deel 2 van de rubriek feministisch organiseren. Deel 1 heet Weg met hiërarchieën! kan je hier lezen.

Sinds het begin van de feministische beweging hebben vrouwen zich apart georganiseerd. Ze hielden bijeenkomsten, startten organisaties en organiseerden activiteiten enkel voor vrouwen. Daarnaast waren er ook gemengde groepen, activiteiten en ruimtes. Ook vandaag bestaan beide nog. Maar meer dan ooit staan de feministische ruimtes, activiteiten en groepen enkel voor vrouwen onder druk. Deze tekst gaat over het hoe en waarom van vrouwenruimtes/groepen versus gemengde ruimtes/groepen.

Gender en vrouwen

Wanneer we het over vrouwenruimtes en vrouwengroepen hebben, moet er eerst gekeken worden naar wat een vrouw is, wie een vrouw is en wie niet. Dit is een moeilijke en complexe kwestie en ik ben er zelf nog niet uit. Ik heb wel vanalles gelezen, op blogs, in zines en boeken, en gesprekken gehad met andere (trans)feministes, bijgeleerd over verschillende visies op genderidentiteit, veel theorieën en ervaringen gehoord die nuttig en interessant zijn (en helaas ook een heleboel haatdragende onzin gezien op bepaalde transfobische blogs).

De feministische beweging in België vandaag: een scene report

Vroeger schreef ik een klein riot grrrl zine met de naam Flapper Gathering. Ik amuseerde me toen met stukjes te schrijven over de feministische punkscene. Dit was een gewoonte in punkzines: bijvoorbeeld in het Amerikaanse zine Maximumrocknroll verschenen scene reports met wat er te beleven viel in de lokale punkgemeenschappen in verschillende landen, de bands die er waren, de zines die er geschreven werden, de distros en platenlabels, de collectieven die optredens organiseerden, de zaaltjes… Maar in Maximumrocknroll ging de aandacht vooral naar mannengroepen terwijl ik onvermoeibaar zocht naar de zeldzame vrouwenbands of feministische zines die bestonden in dit belgenlandje. Ik ontdekte dat ik niet de enige was die bezig was met punk en feminisme, hoewel dat vaak zo leek.

Via riot grrrl en feministische punk ben ik in de feministische beweging beland en begon ik daarin actiever te worden. Nu vind ik het nog steeds leuk om de (autonome) feministische beweging in kaart te brengen. Daarom leek het me een goed plan om daar een stukje over te schrijven op deze blog. In een eerdere tekst over strategie bedacht ik dat een soort databank met feministische projecten in België erg nuttig zou kunnen zijn. Dit “scene report” kan dan een begin zijn. Ik volg hierin voor een stuk de indeling van diezelfde tekst over wat er nodig is om een beweging op te bouwen en een revolutie te starten.

Get off the internet! – een oproep voor straatacties

This is repetitive
But nothing has changed […]
Where are my friends

Get off the Internet!
I’ll meet you in the street

– Le Tigre “Get off the internet”

Ik ben een kind van de computer- en internetgeneratie: opgegroeid met de eerste computerspelletjes, als tiener thuis een piepende inbelinternetverbinding, een wereld die opende dankzij e-mail, discussielijsten, messageboards en crappy geocities websites in html-code en nu blogs en facebook. Ik maak gretig gebruik van de grafische toepassingen die computers bieden, van de informatie die online beschikbaar is en van de communicatiemogelijkheden van het internet.

Als activiste en feministe is internet heel nuttig geweest voor mij. Ik maakte online kennis met andere feministes in binnen- en buitenland (eerst buitenland, hoewel ik op zoek was naar lokaler activisme), ontdekte fantastische creatieve en geëngageerde projecten, leerde bij over feminisme, anarchisme, zines, transgender, riot grrrl, ladyfest… Zonder internet was het veel moeilijker geweest om aan al die contacten en informatie te geraken. Niet onmogelijk, want vroegere generaties feministes slaagden hier ook in (via brieven, zines, flyers, nieuwsbrieven, telefoonnummers, vrouwenhuizen, muurkranten…), maar wel moeilijker.

De Tweede Sekse Op Papier #2 – bijdragen gezocht

Beste lezer,

De redactie van De Tweede Sekse zoekt momenteel (gast)bijdragen voor het tweede nummer van ons “blogzine”. Dat blogzine is de papieren versie van de blog met een selectie van artikels. Het eerste nummer van De Tweede Sekse Op Papier was een introductie met de eerste teksten die op de Tweede Sekse blog zijn verschenen. Meer info over het eerste nummer en hoe je het kan bestellen, vind je hier.

Feminisme zichtbaar maken – strategie deel 2

Feministische stemmen komen weinig aan bod in de media, op school leren we niet over de geschiedenis en filosofie van het feminisme en er worden krampachtige pogingen ondernomen om de feministische beweging (en andere radicale sociale bewegingen) te marginaliseren. De backlash tegen het feminisme, zoals beschreven in Susan Faludi’s boek Backlash, drukt een bepaalde patriarchale conservatieve agenda door die de belangen van vrouwen schaadt. Antifeministische boeken worden in de schijnwerpers gezet, een kritische blik wordt genegeerd, het belang van feminisme wordt systematisch onderschat en de problemen waarmee vrouwen worstelen worden ofwel verzwegen ofwel foutief toegewezen aan feministische verworvenheden. Er is met andere woorden te weinig aandacht voor feminisme en te weinig kennis over feminisme. We moeten feminisme terug zichtbaar maken.

Feminisme is nodig, feminisme is leuk en feminisme is alive & kicking. Dit moet alleen maar wat meer in de kijker gezet worden. Ook al staan velen achter feministische standpunten, toch is er weinig gekend over het feminisme en worden er misverstanden en onjuistheden verspreid. Zie het boek Reclaiming the F-Word van Catherine Redfern en Kristin Aune. Feminisme (onze eisen, onze verwezenlijkingen, onze theorieën, onze geschiedenis…) wordt in onze maatschappij onzichtbaar gemaakt, verzwegen en vervormd. Wachten tot de media veranderen, wachten tot de scholen progressiever worden, wachten tot het wereldbeeld positief evolueert, dat kan nog lang duren als we zelf niets ondernemen. Feminisme is altijd een strijd geweest, omdat dat nodig was. Braaf en geduldig afwachten leidt tot niets. Bewustmaking en actie is belangrijk, als we willen dat er iets met onze eisen, ideeën en theorieën gedaan wordt. De stem van het feminisme kan luid klinken, als we samen roepen.

Enkele dingen die we nodig hebben voor een revolutie (Strategie deel 1)

FEMINISME EN ACTIVISME

40 jaar na de eerste Dolle Mina actie in België (1970), 38 jaar na de eerste Nationale Vrouwendag (1972), 36 jaar na de opening van de eerste vrouwenhuizen (1974), 33 jaar na het ontstaan van de fem-socbeweging (1977), 13 jaar na de oprichting van FAM (1997), 2 jaar na de oprichting van FEL (2008) en 2 jaar na de start van deze blog (2008)… [1] Er is heel wat georganiseerd en actie gevoerd door feministes in de afgelopen 50 jaar. Maar nu is het tijd om vooruit te kijken. Waar staan we op dit moment? Hoe gaan we verder? En wat hebben we daarvoor nodig?

In mijn boekenkast ligt een handvol activistenhandleidingen, meestal uit anarchistische hoek. Kan de feministische beweging daar iets mee? Of focussen we beter op lobbywerk en gelijke kanseninstituten? Willen we een radicale omslag of kleine veranderingen in de marge? Willen we een autonome beweging door een brede basis gedragen of enkele professionele specialistes (politicae, universitaire onderzoeksters) die voor ons het werk gaan doen? Tegenwoordig lijkt de feministische “beweging” vooral te bestaan uit ontoegankelijk genderstudiesonderzoek en ongevaarlijk gelijke kansenbeleid. Ik ben voor het uitbouwen van een radicale beweging waarin iedereen kan deelnemen en voor collectieve actie om een vloedgolf te veroorzaken die onze samenleving grondig verandert. Het feministisch activisme uit de jaren ’60, ’70 en ’80 is voor mij een inspiratiebron aangezien vrouwen toen zelf aan de slag gingen om de wereld feministischer te maken. Ik wil leren uit de ervaringen van voorgaande generaties feministes om te weten welke strategieën werken en om de fouten uit het verleden te vermijden. Gedaan met de kleine golfjes die gevolgd worden door backlashes, tijd voor een overstroming!

STRATEGIE EN REVOLUTIE

Tijdens de Nationale Vrouwendag van dit jaar (11 november 2010) zal er gediscussieerd worden over de staat van de huidige vrouwenbeweging en over strategieën. Hoe bereiken we meer mensen? Hoe bereiken we ons doel? Hoe werken we samen en met wie? Wat is de rol van mannen? Het leek me een goede gelegenheid om zelf eens na te denken over strategieën, actiemethoden en organisatiestructuren. Geïnspireerd door het aanbod aan ideeën en alternatieven uit radicale activistenhandleidingen en gesprekken met andere feministes heb ik mij gewaagd aan het samenstellen van een lijst van 10 praktische tips. Deze voorwaarden of benodigheden zijn volgens mij noodzakelijk als we willen dat de feministische beweging groeit en bloeit.

Waarom ben ik feminist? Wie is de vijand? – een gastbijdrage

Op deze blog proberen we veel verschillende stemmen aan het woord te laten. Sinds kort nodigen we gastschrijfsters uit om ook hun zegje te doen. Hieronder volgt een bijdrage van gastschrijfster Mi.

Waarom ben ik feminist?

Er bestaat seksisme, en dat wil ik bestrijden. Mannen en vrouwen zijn gelijkwaardig, de maatschappij waar ik naartoe wil is er een waarin het (opgelegde) onderscheid tussen mannen en vrouwen onbestaande is. Ik ben ervan overtuigd dat zowel de nu gedefinieerde mannen als de nu gedefinieerde vrouwen [1] in een dergelijke maatschappij gelukkiger mensen zullen zijn.

Hoe bestrijd ik seksisme?

Eerst moet ik de vijand (seksisme, niet mannen) benoemen.

Wat is seksisme eigenlijk?

Seksisme deelt de maatschappij op in twee seksen, mannen en vrouwen. deze twee seksen hebben een link met de biologische gesteldheid van mensen maar zijn daar geenszins toe te reduceren. Het zijn niet individuele mannen of vrouwen die ervoor kiezen in twee hokjes gedeeld te worden, het is een systeem dat patriarchaat heet. Het patriarchaat bestaat bij gratie van seksisme. Het patriarchaat is een onderdrukkend systeem dat ervoor zorgt dat mannen een andere maatschappelijke positie hebben dan vrouwen, waardoor vrouwen onderdrukt worden.

Denk mee! Naar een strategie voor de feministische beweging

De vrouwendag van dit jaar is wat anders dan andere jaren. Dit jaar leggen we de focus op de feministische en vrouwenbeweging zelf, en kijken we waar we staan en welke weg we te gaan hebben. Daarbij mag een kritische zelfevaluatie niet ontbreken. Bovendien is het een uitgelezen moment om ook eens na te denken over wat we precies willen en hoe we dat gaan bereiken. De wereld van nu is niet meer de wereld van de vorige generaties, dus ook daar moeten we rekening mee houden als we een feministische beweging willen uitbouwen.

Dat hoort volgens mij toe aan de hele beweging om daar collectief over na te denken. Vandaar deze oproep: denk zelf mee, bijdragen zijn welkom! Ik hoop zelf nog veel te leren over de strategie, toekomstplannen en actiemethoden van de feministische beweging. En hopelijk is dit het begin van een lange reeks teksten en vruchtbare discussies en nieuwe actiemethoden die ons kunnen helpen een succesvolle beweging uit te bouwen…

PS vooraf inschrijven is noodzakelijk voor deze vrouwendag, alle info op vrouwendag.be.