Gisteren was de laatste dag van de overzichtstentoonstelling van het werk van schilder Marc Chagall in het Museum voor Schone Kunsten in Brussel. Op de valreep ben ik nog gaan kijken, een dag eerder. Ik vind het werk van Chagall ontzettend fantasierijk en inspirerend en ook gewoon mooi. Een eerdere tentoonstelling die ik bezocht in de Ardennen met zijn litho’s (steendrukken) was ook prachtig.
Maar ik wil hier geen recensie van de tentoonstelling of bespreking van Chagall’s schilderijen schrijven. Ik wou enkel even ingaan op een bedenking die ik had tijdens mijn bezoek aan de Museum voor Schone Kunsten eergisteren. Chagall is duidelijk een veel geprezen kunstenaar (en hij verdient dat ook volgens mij), maar ik vraag me af hoe zijn werk zou worden ontvangen als hij een vrouw zou zijn. Als Marc Chagall, Marcella heette, zou ze ook zoveel lof krijgen? Zou er voor Marcella een grote overzichtstentoonstelling in een groot museum georganiseerd worden? Zou de analyse van haar werk hetzelfde zijn? Of zou men beweren dat die huiselijke taferelen, liefdesparen en felle kleuren ongetwijfeld een vrouwelijke hand verraden? (Ze zullen altijd wel redenen vinden om kunst door vrouwen gemaakt als “vrouwelijk” te omschrijven). Zou Marcella’s kunst daarom als tweederangs worden afgedaan? Best wel aardig voor een vrouwelijke schilder? Duidelijk nageaapt van de Grote Mannelijke Kunstenaars, in plaats van beïnvloed door tijdgenoten en voorgang-st-ers? Zeker niet waardig om in de kunstgeschiedenisboeken opgenomen te worden, tenzij misschien in een klein paragraafje samen met al die andere vrouwelijke schilders. En waarschijnlijk was ze ook al lang weer vergeten, als er zelfs al ooit aandacht voor haar werk was geweest.
Niemand die op dit moment Chagall als minderwaardige kunst, want door een man gemaakt, zal zien. Niemand die zijn onderwerpen, manier van schilderen, kleurenpalet, motieven als mannelijk zal bestempelen. Chagall was gewoon een kunstenaar, een mens, geen geslacht. Hij maakte kunst, geen gegenderde kunst. (Al speelt gender misschien wel mee, er wordt niet over gesproken in recensies en kunstenaarsoverzichten).
Maar waarom kunnen we de kunst van kunstenaressen dan ook niet zo bekijken? Of zullen we eerst beginnen met mannelijke kunst ook als gegenderd te zien? Dan openen er misschien wat ogen voor de verschillende behandeling van vrouwelijke en mannelijke kunstena-a-r-e-s-sen…
De Tweede Sekse Voorbij 