Trans pioniers in de pers

door Hanna

Op Delpher, een website van de Koninklijke Bibliotheek, zijn behalve gedigitaliseerde boeken en tijdschriften ook ruim 11 miljoen krantenpagina’s uit de periode 1618-1995 te doorzoeken. Het is een fractie van wat er in die periode gepubliceerd is en de collectie groeit nog steeds, maar het is toch al een enorme massa. Zo enorm, dat je mag verwachten dat je zelfs over een kleine groep als trans mensen nog redelijk veel artikelen zal vinden. Dat lijkt misschien niet zo opwindend, maar die krantenartikelen geven juist door hun tijdgebondenheid een indruk van hoe er over transgender mensen werd gedacht. Je kunt ook proberen na te gaan of dat denken is veranderd in de loop van de tijd. Is de pers respectvoller over ons gaan schrijven? Worden trans mensen zelf ook aan het woord gelaten? En zo ja, wat zeggen trans mensen dan eigenlijk over zichzelf in die historische kranten?

De feministische beweging in België vandaag: een scene report

Vroeger schreef ik een klein riot grrrl zine met de naam Flapper Gathering. Ik amuseerde me toen met stukjes te schrijven over de feministische punkscene. Dit was een gewoonte in punkzines: bijvoorbeeld in het Amerikaanse zine Maximumrocknroll verschenen scene reports met wat er te beleven viel in de lokale punkgemeenschappen in verschillende landen, de bands die er waren, de zines die er geschreven werden, de distros en platenlabels, de collectieven die optredens organiseerden, de zaaltjes… Maar in Maximumrocknroll ging de aandacht vooral naar mannengroepen terwijl ik onvermoeibaar zocht naar de zeldzame vrouwenbands of feministische zines die bestonden in dit belgenlandje. Ik ontdekte dat ik niet de enige was die bezig was met punk en feminisme, hoewel dat vaak zo leek.

Via riot grrrl en feministische punk ben ik in de feministische beweging beland en begon ik daarin actiever te worden. Nu vind ik het nog steeds leuk om de (autonome) feministische beweging in kaart te brengen. Daarom leek het me een goed plan om daar een stukje over te schrijven op deze blog. In een eerdere tekst over strategie bedacht ik dat een soort databank met feministische projecten in België erg nuttig zou kunnen zijn. Dit “scene report” kan dan een begin zijn. Ik volg hierin voor een stuk de indeling van diezelfde tekst over wat er nodig is om een beweging op te bouwen en een revolutie te starten.

Haar haar haar, ik denk alleen aan (oksel)haar…

Vorige maand was de internationale vrouwendag (8 maart) en rond die tijd krijgen feministische en vrouwenkwesties gewoonlijk wat meer aandacht in de media en wordt er voor de gelegenheid eens geluisterd naar feministische stemmen. Dat op zich is iets waar ik best blij over ben, hoewel het uiteraard niet tot die periode beperkt mag blijven. Die beperkte tijdsspanne leidt tot oppervlakkige opiniestukken en debatten, want op korte tijd moet je het dan even hebben over AL die vrouwendingen en die hebben best wat meer aandacht nodig omdat ze zo complex zijn.

Typisch op zo’n laten-we-het-even-hebben-over-vrouwen-en-feminisme-moment is dat we natuurlijk weer getrakteerd werden op een hele resem onzinuitspraken in zowel de mainstream als de alternatieve media over – je raadt het nooit – okselhaar. Je hebt soortgelijke uitspraken vast ook al duizend keer zien passeren: “niet alle feministes hebben okselhaar”, “ik ben wel een feministe, maar ik scheer mijn m’n oksels”, “we willen ons afzetten tegen het stereotype van feministes met haar op hun tanden, uhm… oksels”. Check de KNACK, DeWereldMorgen, De Standaard… Telkens weer opnieuw kwam ik het tegen in artikels en columns naar aanleiding van de vrouwendag. Dus je hebt haarloze oksels – ja, en dan? Moet je daar een applausje voor krijgen? Ik neig eerder tot heel luid boegeroep.

Overzicht – artikels over media

Er is al heel wat over feminisme/gender en media geschreven voor deze blog. Hier vind je een overzichtje:

• Reclaim the Media! deel 1 – een inleiding tot feministische mediakritiek
• Reclaim the Media! deel 2 – wie spreekt?
• Reclaim the Media! deel 3 – feministisch media-activisme
• Zines en feminisme: de rol van zines voor feminisme
• Radio (Feministische muziek deel 3): over feministische radio en podcasts
• Feministische symbolen: overzichtje van symbolen die in het feminisme zijn gebruikt zoals het vrouwenteken
• Feministisch posterproject: oproep voor deelname aan een online databank voor downloadbare feministische posters, postkaarten en stickers
• DIY: Hoe maak je een feministisch zine?: handleiding tot het maken van je eigen feministische zine
• Killing Us Softly: documentaire over de reclame-industrie en schoonheidsidealen

Voor een overzicht van ALLE artikels op de Tweede Sekse Blog, klik hier.

Reclaim the Media! deel 2 – wie spreekt?

Deel 1 over seksistische media-inhoud

Uitsluiting, diversiteit en democratisering

Seksisme in media kan vanalles betekenen. Buiten kritisch zijn om wat we te zien en te horen krijgen in de media (= alle soorten media, zowel mainstream als alternatieve), zijn er nog enkele vragen die we kunnen stellen: Wie maakt media? Wie krijgt een forum om te spreken en schrijven? Wie financiert de media? Wie beslist wat we te horen, te lezen en te zien krijgen? Het antwoord daarop is (helaas nog steeds) dat de media-industrie een mannenbastion blijkt te zijn: het zijn voornamelijk mannen die eigenaar zijn, produceren, beslissen en aan het woord komen.

En waar zitten de vrouwen? De situatie is een beetje vergelijkbaar met het citaat van de Guerrilla Girls over de kunstwereld: “do women have to get naked to get into the museums”? Vrouwen worden wel getoond (meestal op een specifieke seksistische manier, als object om producten of magazines te verkopen, om naar te gapen, zolang ze maar niks zeggen), maar hoeveel regisseuses, hoeveel journalistes, hoeveel radioprogrammeuses, hoeveel hoofdredactrices zijn er aan het werk? Hoeveel vrouwen zijn er die de inhoud van de media mee bepalen of creëren?

Het is niet moeilijk om het gender(on)evenwicht van mediaorganisaties na te gaan: tellen maar! Hoeveel vrouwelijke journalisten zijn er en hoeveel mannelijke? Hoeveel vrouwen in invloedrijke posities in redacties en hoeveel mannelijke? Behandelen de vrouwen enkel de “typisch vrouwelijke” onderwerpen en de mannen de “algemene”? Hoe vaak worden vrouwen als experte geïnterviewd en waarover? Hierover is veel onderzoek gedaan en de resultaten zijn steeds bedroevend… (Zie o.a. Het boek Women & Media: a Critical Introduction door Byerly en Ross, 2006)

Seksisme troef bij de verkiezing van het woord van het jaar 2010 (VOK)

Persbericht van het Vrouwen Overleg Komitee (VOK) – www.vrouwendag.be

Brussel, 14 december 2010 – Het Vrouwen Overleg Komitee (VOK) is verontwaardigd over de shortlist die Woordenboekmaker Van Dale voorlegde aan het brede publiek voor de verkiezing van het woord van het jaar 2010. Daarin vinden we onder meer “cougar”, een rijpere vrouw die seksuele relaties aanknoopt met jongere mannen, en “tentsletje”, een meisje dat op festivals met verschillende mannen haar tentje induikt voor seks. Het publiek stemde “tentsletje” massaal naar de top.

Het is geen toeval dat oudere mannen die het aanleggen met jongere vrouwen of jongens die op festivals de ene na de andere tent induiken, niet opduiken in dergelijke lijstjes. De shortlist en stemming leren ons veel over de blindheid van onze hedendaagse maatschappij voor seksisme. Mannen mogen wisselende seksuele contacten hebben, maar vrouwen die hetzelfde doen, zijn nog altijd sletten. Het is niet het gedrag waar het ons om gaat, maar wel de manier waarop het benoemd wordt en de ongelijkheid daarin.

Een seksistisch woord zou nooit de shortlist mogen halen, net zo min als dat zou kunnen voor een racistisch woord. De verkiezing van “tentsletje” maakt seksisme sexy en biedt een uitgelezen excuus om zonder schroom nog eens “sletten” te gebruiken om vrouwen met wisselende seksuele partners te labelen. Dat een seksistische term voorkomt op de shortlist voor de verkiezing van het woord van het jaar 2010 is onaanvaardbaar.

Meer info:
Vrouwen Overleg Komitee
Woordvoerster: Sofie De Graeve
0479/78.98.33
www.vrouwendag.be

Het Vrouwen Overleg Komitee (VOK) is een feministische en pluralistische denktank die elk jaar op 11 november de Nationale Vrouwendag organiseert.

Enkele dingen die we nodig hebben voor een revolutie (Strategie deel 1)

FEMINISME EN ACTIVISME

40 jaar na de eerste Dolle Mina actie in België (1970), 38 jaar na de eerste Nationale Vrouwendag (1972), 36 jaar na de opening van de eerste vrouwenhuizen (1974), 33 jaar na het ontstaan van de fem-socbeweging (1977), 13 jaar na de oprichting van FAM (1997), 2 jaar na de oprichting van FEL (2008) en 2 jaar na de start van deze blog (2008)… [1] Er is heel wat georganiseerd en actie gevoerd door feministes in de afgelopen 50 jaar. Maar nu is het tijd om vooruit te kijken. Waar staan we op dit moment? Hoe gaan we verder? En wat hebben we daarvoor nodig?

In mijn boekenkast ligt een handvol activistenhandleidingen, meestal uit anarchistische hoek. Kan de feministische beweging daar iets mee? Of focussen we beter op lobbywerk en gelijke kanseninstituten? Willen we een radicale omslag of kleine veranderingen in de marge? Willen we een autonome beweging door een brede basis gedragen of enkele professionele specialistes (politicae, universitaire onderzoeksters) die voor ons het werk gaan doen? Tegenwoordig lijkt de feministische “beweging” vooral te bestaan uit ontoegankelijk genderstudiesonderzoek en ongevaarlijk gelijke kansenbeleid. Ik ben voor het uitbouwen van een radicale beweging waarin iedereen kan deelnemen en voor collectieve actie om een vloedgolf te veroorzaken die onze samenleving grondig verandert. Het feministisch activisme uit de jaren ’60, ’70 en ’80 is voor mij een inspiratiebron aangezien vrouwen toen zelf aan de slag gingen om de wereld feministischer te maken. Ik wil leren uit de ervaringen van voorgaande generaties feministes om te weten welke strategieën werken en om de fouten uit het verleden te vermijden. Gedaan met de kleine golfjes die gevolgd worden door backlashes, tijd voor een overstroming!

STRATEGIE EN REVOLUTIE

Tijdens de Nationale Vrouwendag van dit jaar (11 november 2010) zal er gediscussieerd worden over de staat van de huidige vrouwenbeweging en over strategieën. Hoe bereiken we meer mensen? Hoe bereiken we ons doel? Hoe werken we samen en met wie? Wat is de rol van mannen? Het leek me een goede gelegenheid om zelf eens na te denken over strategieën, actiemethoden en organisatiestructuren. Geïnspireerd door het aanbod aan ideeën en alternatieven uit radicale activistenhandleidingen en gesprekken met andere feministes heb ik mij gewaagd aan het samenstellen van een lijst van 10 praktische tips. Deze voorwaarden of benodigheden zijn volgens mij noodzakelijk als we willen dat de feministische beweging groeit en bloeit.

Twee jaar De Tweede Sekse blog!

En dat gaan we vieren! Precies twee jaar geleden verscheen het eerste artikel op deze blog, over paternalisme en “goedaardig” seksisme. Kort daarvoor had de eerste schrijfster van deze blog zich al voorgesteld. Ondertussen zijn we met een vaste redactie van vier; we hebben samen al heel wat bijeengeschreven en zijn ook begonnen met het publiceren van gastbijdragen – een trend die we zeker gaan verderzetten de komende jaren. Op deze manier kunnen we nog meer verschillende stemmen laten horen over feminisme en dat interesseert ons: feminisme terug bekender maken en feministische ideeën uit allerlei hoeken breed verspreiden is namelijk het doel van deze blog.

Sinds ons vorige feest, op nieuwjaar 2010, is er heel wat veranderd. Dit is een heel populaire blog geworden, zeker gezien het onderwerp. Maar laten we het kort houden – de komende weken zullen we verschillende overzichten en een paar verrassingen publiceren tussen de gewone artikels door – vanuit onze luie zetel natuurlijk, met wat chocoladetaart in één hand en het toetsenbord in de andere. Smakelijk!

Gastbijdragen – overzicht

Dit is een lijst van de gastbijdragen die we tot nu toe hebben ontvangen, veel leesplezier 🙂 Mensen die zelf geïnteresseerd zijn om iets te schrijven: contacteer ons gerust!

• Tepelflosjes en sweatpants: verenigt u! door Marjolein Van Bavel
• De avonturen van Serna, deel 1 door V
• Feminisering van armoede binnen de actieve welvaartsstaat: een neerwaartse spiraal door EDW
• Waarom ben ik feminist? Wie is de vijand? door M
• Een dweil voor Bart De Wever door Nathalie De Bleeckere
• Aardigheidje – Open VLD pin-ups door Nathalie De Bleeckere
• Viva Vulva (!) door Sofiesluimert

Update – nieuwe gastbijdragen

• Broken wing
• Meer hoogopgeleide vrouwen, dus meer spanning op de relatiemarkt
• Zou boogschieten alleen voor irritante-oude-mannen zijn? door MJ
• Getuigenis van verkrachting – anoniem
• Heksen, vroedvrouwen en helers door Eva Demuynck
• Bekentenis van een religieus feminist door Sophie Vanonckelen
• Street Harrassment: waar komt het vandaan en wat doen we eraan? door Eglantine Henderick
• Hoe kan dit zo scheef? door Weia Reinboud
• Mijn grijze zone – verkrachting light – anoniem
• Vier jaar de tweede sekse door De Zesde Clan

Prostitutie – artikel in NRC Handelsblad en De Standaard

Eindelijk nog eens een beetje een goed opiniestuk in de krant over dit onderwerp, tijdje geleden maar toch het vermelden waard:

“Smelt in je mond, niet in je hand” van Saskia De Coster