Een van mijn nieuwjaarsresoluties (ik maak enkel leuke nieuwjaarsresoluties zoals veel creatieve dingen doen, want duh) was om minstens 20 boeken te lezen. Twintig lijkt misschien niet veel, zeker voor iemand als ik die veel boeken koopt, maar ik ben een trage/luie lezer en lees vooral zines. In het begin van het jaar wou ik focussen op boeken waaraan ik al eens begonnen was, soms lang geleden, en die maar half uitgelezen in mijn boekenkasten stonden. Later kwamen er ook weer verse boeken bij (kan-ik-echt-niks-aan-doen).

Dit zijn enkele van de boeken die ik dit jaar las, over activisme, protest en het belang van “community” voor een politieke beweging. Meer recensies over andere boeken die ik las in 2019 volgen nog…

 

Do it Yourself: A Handbook for Changing our World – Trapese Collective

Ik besloot om dit boek dat ik ongeveer tien jaar geleden kocht opnieuw/verder te lezen. Het is uitgegeven in 2007 en dat is merkbaar. Het straalt veel hoop uit, hoop die mij soms in deze tijden ontbreekt, en ook de actiemethodes roepen voor mij herinneringen op aan de jaren ’00. Dat wil niet zeggen dat wat in dit boek geschreven staat verouderd of irrelevant is geworden. In tegendeel, het is nog steeds nuttig om van deze tactieken te leren en ook herinneringen aan dat optimistischer wereldbeeld kunnen ons helpen.

Het boek is overzichtelijk en aangenaam vormgegeven met een grote inhoudelijke variatie aan hoofdstukken over bv basisdemocratisch organiseren, gezondheid, voeding, creatief activisme, autonome plekken, en media. Deze hoofdstukken zijn telkens opgedeeld in een meer theoretisch luik en een meer praktisch stuk. Doorheen het boek staan veel inspirerende voorbeelden van over de hele wereld in aparte kadertjes. Zo wordt het boek een erg handig handboek waarmee je direct aan de slag kunt en dat fijn is om te doorbladeren.

De variatie aan actievormen en de haalbare communityprojecten (bv volkstuintjes, leiderloze collectieven, educatieve spelletjes, nep kranten…) in die boek maakt dit voor mij echt een aanrader voor iedere (beginnende) activist. Het is vast nog te vinden (of te bestellen) in anarchistische boekenwinkels. En nee, niet op amazon bestellen, die website dient enkel om het ISBN-nummer op te zoeken.

 

Finding the Movement: Sexuality, Contested Space, and Feminist Activism – Anne Enke

Dit boek onderzoekt de relatie tussen de feministische beweging en ruimte/plaats. De focus ligt op stedelijke publieke locaties zoals parken, vrouwenklinieken, boekenwinkels en bars in Detroit, Chicago, Minneapolis en St. Paul en de impact die ze hadden op (lesbische) vrouwen in de jaren 1960 en 1970. Een eigen plek hebben is niet enkel nuttig en nodig voor individuele vrouwen (zie Virginia Woolf schreef in A Room of One’s Own), maar ook als feministische beweging. Zelf hecht ik enorm veel waarde aan plekken zoals Le Space, Super Fourchette en Poisson Sans Bicyclette in Brussel en Blond in Gent (en nog vele andere) en heb ik mooie herinneringen aan andere vrije ruimtes. Daarom sprak dit boek me zo hard aan en was ik nieuwsgierig om te lezen over de geschiedenis van Amerikaanse vrouwen-/feministische/lesbische (semi)publieke ruimtes.

Finding the Movement bevat een schat aan verhalen, ideeën en herinneringen, die gelukkig niet meer zullen verloren gaan. De links tussen Motown en vrouwensoftball, de discussies over vrouwenruimtes, inclusie en wie/wat een vrouw is, de dilemma’s waarmee abortusklinieken omgingen… Volgens mij allemaal heel belangrijk om in het collectieve queer-feministische geheugen te bewaren en om blijvend van te leren (om bv niet telkens opnieuw dezelfde fouten te maken). Op sommige momenten in het boek wou ik wel dat er nog meer verteld werd, bv. kwamen er ook positieve verhalen uit de elitaire Feminist Women’s City Club? Waren er nog andere soorten feministische ruimtes? Hoe evolueerden deze plekken in de decennia die erop volgden? Er kan gerust nog een onderzoekster aan de slag met feministische ruimtes die vandaag bestaan.

Enke’s onderzoek wijst duidelijk op het belang van fysieke plekken voor een politieke beweging. Plaatsen waar lesbiennes elkaar kunnen ontmoeten, waar feministes acties kunnen beramen, etc, helpen bij het opbouwen van een community. Zulke plaatsen zijn nog steeds broodnodig, zelfs wanneer we toegang hebben tot online ontmoetings- en discussieplekken. Real space, not just cyberspace, please! En ook: “get off the internet: meet us in the streets”.

 

Subvertising Manual: What you need and how to do it – Brandalism

Zoals de titel al duidelijk maakt, is dit een compacte handleiding over “subvertising” of “adbusting”: het zich toe-eigenen van reclameborden om er eigen affiches te plaatsen. Er worden tips gegeven om onopvallend te werk te gaan en om toegang te krijgen tot de panelen, met heldere instructies en foto’s van inspirerende voorbeelden. Aangezien reclamebeelden in de publieke ruimte zo zichtbaar en alom tegenwoordig zijn, is dit een uitstekende (en niet al te moeilijke) strategie die zowel kritiek geeft op de reclame-industrie en de boodschappen in de verwijderde reclameaffiches als een plaats biedt voor een alternatieve boodschap. Op die manier worden de borden een vorm van alternatieve media. Het is duidelijk, ik ben fan. Maar uiteraard kunnen we dit bij De Tweede Sekse Voorbij niet aanmoedigen. Gewoon dit boek braaf thuis lezen, dat kan natuurlijk wel, en dan zie je verder wel zelf wat je ermee doet.

PS. Hier kan je een pdf van het boek downloaden.