Too little feminism – sekspositivisme als wapen van het patriarchaat

Onder de schapenvacht van ‘a sex-positive feminist manifesto’ onthult zich een (expliciete) film die het label ‘feministisch’ onterecht claimt om aan de queer gebracht te worden. Seksuele bevrijding door het propageren van ordinariteit en stereotypen, niets nieuws onder de zon. De performsters, die zich ‘queer’ en ‘feministes’ noemen, wakkeren vrolijk het laaiende vreugdevuur der seksisme aan. Alhoewel, vrolijk… de één in de greep van de trieste troost van alcohol, de ander gebukt onder het gewicht van neerhalende maatschappelijke normen… De beschrijving van een handvol scènes uit de film spreekt voor zich. De schaarse momenten van diepgang en inzicht die de montage overleefden worden snel snel bedekt met de mantel der oppervlakkigheid – wellustig afgeworpen bij alweer een volgende plastic stripact. De film deed de drang ontstaan om “sekspositivisme is dodelijk” op een t-shirt te gaan sjabloneren.

Op het Queertopiafestival, waar ik deze film zag, werd ze als volgt aangekondigd (cf. de website van Jouvet ):

“They are activists, artists, writers, musicians, sex-workers, porn stars. They are of various sexual (dis)orientations and gender expressions. In the summer of 2009 they travelled around Europe with a performance art tour, ‘The QueerXShow’.
This sex-positive road-movie and explicit documentary documents the tour and life-changing experiences of the artists, the intersections in their shows and in their lives between pornography and art, performance and reality, personal and political.
Emilie’s camera filmed it all, from the intimate connections building between the girls, to the unavoidable tensions and exhaustion of being on the road, from the sexual encounters with the locals, to the political and artistic reflexions the performers engaged in.
Emilie Jouvet, Wendy Delorme, Judy Minx, Madison Young, Sadie Lune, Mad Kate and DJ Metzgerei bring to you a sex-positive feminist manifesto.” Feministisch, queer, kunstzinnig, roadmovie, een kruising van het persoonlijke en het politieke,… kortom: veelbelovend.

Mijn goede hoop en verwachtingen werden al gauw vervangen door hoofdschudden, huiveren en het occasioneel uitstoten van vreemde kreten. De actrices/performsters doen in feite niets meer dan het opvoeren van normatieve karikaturen van seks. Ze reduceren zichzelf tot seksobjecten, maar noemen zich terzelfdertijd ‘queer’ en ook ‘feministisch’. ‘Queer’ omdat ze afwijken van de standaardnorm op vlak van uiterlijk en seksuele voorkeur. Ze zien er allen uit als ‘vrouw’ en/of identificeren zich als ‘vrouw’. ‘Feministisch’ noemen ze zich omdat ze vinden dat we ons niet hoeven te schamen voor onze fantasieën. Ook niet als die bijvoorbeeld uit verkrachting bestaan – ze benadrukten hierbij klaar en duidelijk dat een fantasie heel iets anders is dan de vreselijke werkelijkheid van seksueel geweld. Hun feministische aspect beperkt zich tot het streven naar seksuele vrijheid voor vrouwen. Op zich valt daar veel voor te zeggen: er schort wel degelijk een hoop aan de ‘standaard’ seksuele beleving/norm, die voorschrijft dat seks gelijk is aan penetratie, en ophoudt bij de ejaculatie van de man (lesbiënnes doen niet aan echte seks, dát weten we allemaal :-D).

De inhoud van de film en van de performance van het gezelschap halen jammer genoeg het zelf-opgeplakte feministische label hopeloos onderuit. Met de grove bijl hakken de ene na de andere scène elk greintje feminisme aan spaanders, en queer heeft in mijn woordenboek toch een andere betekenis dan het herhalen van normatieve stereotypen over seks.

Een heel pak scènes zijn er echt over, de één meer dan de ander. Lees en oordeel zelf:

 

– een naakte vrouw ligt op een tafel op het podium. Een collega-performer haalt een mandje appelsienen boven, en deelt die uit aan het publiek. De gelukkige toeschouwers (voornamelijk mannen met wijd opengesperde pupillen en een zweterige blik) worden vervolgens op het podium geroepen, waar ze één voor één hun sinaasappel in de vagina van de vrouw laten verdwijnen. De technische kant van deze performance is vast interessant, voor degenen die nog nooit van een appelsienpers hebben gehoord. Noem me blind, maar het feministische aspect van deze performance ontgaat me toch wel volledig. En noem me gerust een preutse seut, de enige manier waarop sinaasappels míjn lijf penetreren is onder de vorm van sap of partjes, en oraal welteverstaan.

– de regisseuse interviewt een performster voor een optreden. Deze laatste heeft een drankprobleem. Hun dialoog:

  • performster: “In principe moeten we nuchter zijn voor de show, maar dat lukt me niet. (maw: ze staat bezopen op het podium) Zou ik niet stoppen met drinken?”
  • regisseuse: “Dat zou ik niet doen, het zou je teveel stress veroorzaken.”

The show must go on…

– tijdens de show wordt een vrouw gevangen, op het podium vastgebonden en pijn gedaan. Er worden haken in het vel van haar borsten vastgemaakt. Ze laat duidelijk blijken dat de opvoering tegen haar zin gebeurt, en dat het pijn doet. Gespeeld of niet, het verspreidt het idee dat geweld op vrouwen wel oké is, het is bevrijdend, opwindend, enz. Weg met toestemming, want vrouwen vinden het eigenlijk fijn om onder dwang pijn gedaan te worden. Seksuele bevrijding? I don’t think so.

– tijdens het reizen tussen de shows door krijgt de kijker volgend tafereeltje te zien: de auto’s van het gezelschap zijn vuil, dus moeten ze gewassen worden, dus trekken de vrouwen hun kleren uit en wassen ze autoruiten van voorbijgangers met hun borsten. Een originele pastiche van een mainstreampornoscène! Of nee, wacht… bijna beetgenomen door het sfeertje van ‘het-noemt-zich-sekspositief-dus-moet-je-het-goed-vinden’ – het ís gewoon een flauwe mainstreampornoscène/mannelijke fantasie. Ik snap het niet. Vrouwen bevrijden door ze als gewillig seksueel voorwerp af te schilderen, leenbaar voor de flauwste pornofantasie. Origineel, empowerend, ik kijk al uit naar de volgende autowasbeurt.

– tijdens de show: een vrouw is gekleed als een pop, en maakt schokkerige en mechanische bewegingetjes. Ze wordt langzaam uitgekleed door een persoon in het zwart gekleed, die er wat griezelig uitziet. Een vrouw als sekspop, laat de oscar voor originaliteit en vrouwvriendelijkheid aanrukken!

– een conversatie tussen de performers, na een show, voor het slapengaan:

  • “Wat wou je worden toen je klein was?”
  • “Artieste, naturiste, en stiekem wou ik een hoer zijn.”
  • “Check.”
  • “Check.”
  • “Check.”

What the fuck?? Wat drijft een kind er in hemelsnaam toe een hoer te willen worden?? Het kiest er voor?

– één van de performers wordt tijdens een boottocht geïnterviewd door Jouvet. Ze drukt het verlangen uit naar een kind, en staat stil bij de bedenkelijke ideeën en normen die leven in de maatschappij over schoonheid en seks en liefde. Ze zegt daarover: “Zelfs al geloof je intellectueel niet in die onzin, you’re constantly fed that crap and it gets into you.” Ze wil een kind, en wil haar best doen om er goed voor te zijn. Ze zegt dat ze dus zal proberen niet luidop dingen te zeggen die ze denkt, zoals ‘ik ben dik’, ‘ik ben dom’ (“I need to cut it out”). Maar ze gelooft dat wel echt, dat ze niet veel waard is. Zelfs al weet ze dat dat lage zelfbeeld haar is opgedrongen, door de strot geramd. Jammer en triest… Hoe bevrijd ze zich ook mag noemen, blijkbaar voelt ze zich toch helemaal niet zo. De surrogaatwaardering die ze krijgt door haar tieten op het podium te laten zien, draagt daar niets aan bij. Een laagje vernis op een onderdrukte ziel. Toegejuicht door het patriarchaat. Zucht.

– om reclame te maken voor de show in Parijs, flyeren enkele vrouwen met de boodschap “Come see my pussy!” “Viens voir ma chatte!” Nee, het is geen ordinaire seks/stripshow, dat weze duidelijk.

– tijdens de show is er een stripact opgevoerd door een persoon die zich een masker over het hoofd trekt. Dat maakt minder menselijk. Het is voor de rest een doodgewone stripact – maar ‘queer’ dus ‘bevrijdend’?

– een andere act: een vrouw is gehandboeid. Andere vrouwen komen woorden op haar lijf schrijven met lippenstift: ‘pute’, ‘whore’, ‘hure’, ‘puta’. Verheffend, waarlijk, mijn hart begint ervan te dansen.

I rest my case. De film spreekt voor zich. Het is triest te zien hoezeer de zelfgelabelde queerfeministes opgaan in geldende normen en foute seksuele stereotypen. Hoezeer ze er zelf door beïnvloed en echt onderdrukt worden. En hoe ze die tenslotte helpen verspreiden en bestendigen door hun show én door deze film. Na afloop van de film, applaudisseerde het hele zaaltje waar de film werd vertoond duchtig…

Het voorziene debat achteraf met regisseuse Jouvet ging jammer genoeg niet door. Ik had bijvoorbeeld graag vernomen waarom ze die performster afraadde haar verslaving aan te pakken, én waarom ze die scène in de film liet. Het bevrijdende aspect van dronken moeten zijn om een seksshow op te voeren ontgaat me ook wel. En: je gaat uit de kleren omdat je als kind al hoer wou worden, dus heb je toch maar mooi je droom gerealiseerd. Plus je krijgt ‘waardering’ voor je performance. Waarom voel je je ‘desondanks’ dan toch een dikke nul? Schoonheidsfoutje in de redenering? De film raakt zijdelings en oppervlakkig onderwerpen aan die uiterst interessant zijn vanuit feministisch oogpunt, en werpt een aantal pertinente vragen op waar ik mee blijf zitten (niet in het minst: hoe komt het dat iemand als kind hoer wil worden???).

Ik verwacht niet van een expliciete film dat die een feministische boodschap uitdraagt, wél dat die daar voor uitkomt en niet dat label gratuit gaat claimen. Too much pussy? Too little feminism!!

Te lezen over Jouvet / de film:

“Don’t expect amateur work, however. Jouvet’s porn is of a conceptual nature, aimed to do more than simply satisfy the viewer. Jouvet is an educator.” (hier)

“a “sex-positive road movie” that travels across France and Germany with her posse of performance artists delivering their own version of feminism.” (hier)

“…mis in geen geval deze prent en de bijhorende bijzonder bevrijdende zuurstofshot…” (hier)

Help, de wereld is gebrainwashed, zucht…

Bij het opzoeken van informatie over de film, blijkt de volledige titel “Too much pussy: Feminist Sluts in the QueerXShow”. Meegaand met de trend van het reclaimen van scheldwoorden, noem ik me dan maar ook zelf ‘seksueel gefrustreerde feminazi’.